ရြက္ပုန္းသီးမ်ား

ဥာဏ္ရည္္ဖြ ံ့ျဖိဳးမွု ေႏွးေကြးသူေတြ၊ စိတ္ေ၀ဒနာရွင္ ေတြ နဲ ့ ပတ္သက္ျပီး ပညာေပးမွု အားနည္းတဲ့ ႏိုင္ငံမွာ ၾကီးျပင္းလာခဲ့ သူ တစ္ဦး ပီပီ …စိတ္ေ၀ဒနာသည္ေတြ (ဒါမွမဟုတ္) ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ခ်ိဳ ့တဲ့ ေနသူေတြ အနားကပ္လာတိုင္း ကြ်န္မ စိတ္ထဲ မသိုးမသန္ ့ျဖစ္ခဲ့ဖူးတယ္။ 

သူတို ့ေတြ ကုိ သာမာန္လူသားေတြ လို ့မျမင္ပဲ၊ က်ိန္စာသင့္ လူသားေတြ.. သနားစရာ လူသားေတြ လို ့သာ ကြ်န္မ ျမင္တတ္ခဲ့တယ္။ 

အဲဒီလို အသိပညာမ်ိဳးနဲ ့အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ကုိ မအူမလည္နဲ ့ေရာက္လာခဲ့တဲ့ ကြ်န္မ…

AHRC ေခၚ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အဖဲြ ့စည္း တစ္ခုမွာ အလုပ္ရေတာ့ အစပိုင္းမွာ အေတာ္ေလး ဒုကြၡေရာက္ခဲ့ရတယ္။ 

AHRC ဟာ သက္တမ္း ၆၅ ႏွစ္ လုပ္သက္ရွိျပီး၊ အသက္ ၅ ႏွစ္ကေန ၆၀ ေက်ာ္အထိ Down syndrome, Autism စတဲ့ အေၾကာင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ဥာဏ္ရည္ ဖံြ ့ျဖိဳးမွု ေႏွးေကြးေနတဲ့ သူေတြ ကုိ ပညာသင္ၾကားေပး၊ အလုပ္ရွာေပးျပီး လူ ့အသိုင္း၀ိုင္းထဲ ကုိ ျပန္လည္၀င္ဆံ့ႏိုင္ေအာင္ ၀န္ေဆာင္မွုေပးေနတဲ့ အဖဲြ ့ ျဖစ္ပါတယ္။ လက္ရွိမွာ ေက်ာင္းသား/ေက်ာင္းသူေပါင္း တစ္ေသာင္းခဲြေက်ာ္ ကုိ တာ၀န္ယူ သင္ၾကားေပးေနပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ အဲဒီအဖဲြ ့စည္းဟာ ေက်ာင္းသားေတြ အတြက္ တင္ မကပဲ၊  ကြ်န္မတို ့လို ၀န္ထမ္းေတြ အတြက္ပါ တန္ဖိုး မျဖတ္ႏိုင္တဲ့ ဘ၀သင္ခန္းစာမ်ိဳးစံု ကုိ သင္ၾကားေပးေနတဲ့ ေနရာေလးတစ္ခုပါပဲ။ 

လုပ္ငန္းခြင္ထဲမ၀င္ခင္၊ ကြ်န္မတို ့၀န္ထမ္းအသစ္ေတြ အားလံုး သင္တန္းတက္ရပါတယ္။ ေက်ာင္းသားမ်ားကုိ ကုိယ္နဲ ့တန္းတူ ညီတူဆက္ဆံဖို ့၊ “မသန္စြမ္းသူမ်ား” လို ့မေခၚဖို ့ အေခၚအေ၀ၚက အစ သတိထားဖို ့ သင္ယူရတဲ့ အခါ ကြ်န္မ အတြက္ အထူးအဆန္းေတြ ျဖစ္လို ့ေနခဲ့တယ္။ ကြ်န္မတို ့ဆီက အျငိမ့္ပ်က္လံုးေတြ၊ ဗီဒီယိုဇာတ္လမ္းေတြ မွာ ခႏၶာကုိယ္ခ်ိဳ ့တဲ့သူေတြ ကုိ ရီစရာတစ္ခု အေနနဲ ့လုပ္ျပတိုင္း ရီေမာခဲ့ဖူးတဲ့ အျပဳအမူေတြ ဟာ ရွက္စရာတစ္ခု ဆိုတာ ကြ်န္မသင္ယူခဲ့ရတယ္။  

သင္တန္းျပီးလို ့လုပ္ငန္းခြင္၀င္ေတာ့...အစပိုင္းမွာ ထင္ထားတာထက္ ကြ်န္မ ပုိျပီး ဒုကၡေရာက္ရတယ္။

AHRC မွာ ေက်ာင္းသားေတြရဲ ့ အသက္ရြယ္အလိုက္၊ ဥာဏ္ရည္အလိုက္ ဌာနေတြ ခဲြထားပါတယ္။ ကြ်န္မ တာ၀န္က်တဲ့ ဌာနကေတာ့ အသက္ ၁၈ ႏွစ္အထက္ ေက်ာင္းသားေတြ ကုိ ၀န္ေဆာင္မွုေပးေနတဲ့ ဌာနမွာပါ။ အသက္ ၁၈ ႏွစ္အထက္လို ့ဆိုေပမယ့္ သူတို ့ေတြရဲ ့အသိဥာဏ္၊  စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ဖြံြ ့ ျဖိဳးမွု မွာ အသက္ ၈ ႏွစ္ကေန ၁၅ ႏွစ္အရြယ္ ကေလးေတြ ေလာက္သာ ရွိေသးတာမို ့သူတို ့ေတြ နဲ ့ ဆက္ဆံတတ္ဖို ့ကြ်န္မ ေတာ္ေတာ္ၾကိဳးစားလိုက္ရတယ္။  တခ်ိဳ ့ ေက်ာင္းသားေတြ က ကြ်န္မ ထက္ အရပ္ ၂ ဆေလာက္ျမင့္ျပီး၊ ခႏၶာထြားထြား က်ိဳင္းက်ိဳင္း ေတြနဲ ့ပါ။ ေက်ာင္းသားေတြ တခ်ိဳ ့ က Diaper ေခၚ ဆီးခံမ်ား ၀တ္ထားရတုန္း၊ တခ်ိဳ ့က စကားမေျပာတတ္(ဒါမွမဟုတ္) ခံစားမွု ကုိ မေဖာ္ျပတတ္လို ့ ၀မ္းနည္းတဲ့ အခါ နံရံနဲ ့ ေခါင္းကုိ ေျပးေျပးေဆာင့္တတ္တဲ့ အက်င့္ရွိလို ့ ေခါင္းမွာ ဆိုင္ကယ္စီး ဦးထုပ္လို ဦးထုပ္ကုိ ေဆာင္းေပး ထားရတယ္။ ဘာသာစကား မတူညီမွဳ၊ ယဥ္ေက်းမွု မတူညီမွုစတဲ့ အခက္အခဲေတြ ကုိလဲ ကြ်န္မျဖတ္သန္းရပါေသးတယ္။ သူတို့ၾကည့္တဲ့ တီဗီဇာတ္ေကာင္ေတြ ကုိ သိေအာင္ ကြ်န္မ လိုက္ၾကည့္ရပါတယ္။ ဒါမွလဲ သူတို ့နဲ စကားေျပာလို ့ရမွာကိုး။ 

ကြ်န္မ အလုပ္က Medicaid Service Coordinator ပါ (ျမန္မာလိုေတာ့ အေထြေထြလုပ္သားလို ့ပဲ အနီးစပ္ဆံုး ေျပာရမယ္ထင္ပါတယ္)။ ေက်ာင္းသားေတြရယ္၊ ၀န္ထမ္းေတြရယ္၊ မိဘေတြၾကားထဲ အဆင္ေျပမွုရွိေအာင္ လုပ္ေပးရသူပါ၊ ေက်ာင္းသား ၂၅ ေယာက္ကုိ တာ၀န္ယူရတယ္၊ သူတို ့ ေတြရဲ ့တိုးတက္မွဳ၊ ဆုတ္ယုတ္မွဳ ကုိ လစဥ္ မွတ္တမ္းေရး၊ ေက်ာင္းသားေတြ အိမ္ကုိ လတိုင္းသြားျပီး အစိုးရက ေထာက္ပံ့ေပးတဲ့ ေငြနဲ ့မိသားစုေတြ က သူတို ့အတြက္ ဘယ္လိုသံုးေနသလဲ၊ စားစရာ အလံုေလာက္ ရွိမရွိ၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ညွင္းဆဲမွု ရွိမရွိ ဆိုတာေတြ ကုိ လုိက္လံ စစ္ေဆး ရပါတယ္။ သူတို ့အတြက္ လိုအပ္တဲ့ ေဆးပညာဆိုင္ရာ ပစၥည္းေတြ ၀ယ္ေပးရတာက အစ  လုပ္ရပါတာ မို ့ေက်ာင္းသား အားလံုးရဲ ့မိသားစု၀င္ေတြ သာမက သူတို ့ရဲ ့ ဆရာ၀န္ေတြနဲ ့ပါ ေျပာဆို ဆက္ဆံရပါတယ္။

သာမာန္ အလုပ္ခြင္မွာေတာင္ အမွားယြင္းလုပ္မိရင္ ထစ္ခနဲ ဆို တရားစဲြက်င့္ရွိတဲ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု မွာ အခုလို ကူညီေစာင့္ေရွာက္မွု အထူးလိုအပ္သူေတြ နဲ ့အလုပ္လုပ္ရတာ သိပ္ေတာ့ မလြယ္ကူ လွပါဘူး။ မိဘေတြနဲ ့ အစည္းေ၀းလုပ္တဲ့ အခ်ိန္က အစ၊ ဖုန္းေျပာတဲ့ အခ်ိန္က အဆံုး အမွားယြင္းမရွိေအာင္ အထူးသတိထားရပါတယ္။ 

ကြ်န္မရဲ ့အလုပ္တာ၀န္ထဲမွာ ေက်ာင္းသားေတြရဲ ့အိမ္ကုိ တလ တေခါက္ အလည္သြားျပီး၊ သူတို ့အိမ္မွာ မိဘ(သို ့မဟုတ္) အုပ္ထိန္းသူက ဘယ္လိုထားတယ္၊ စားစရာအျပည့္၀ရွိမရွိ၊ သူတို ့လံုျခံဳေရးအတြက္ တာ၀န္ယူေစာင့္ေရွာက္မွု အေျခအေန စသျဖင့္ မွတ္တမ္းေရးျပီး အစိုးရကုိ ျပန္တင္ျပရတာလဲ ပါပါတယ္။ လူမ်ိဳးေပါင္းစံု၊ ဘာသာေပါင္းစံု(တခ်ိဳ ့ကလဲ ဘာသာမဲ့) မိသားစုေတြ က ေပါက္ဖြားလာတဲ့ ဒီေက်ာင္းသားေတြ ရဲ ့မိသားစု၀င္ေတြ ေၾကာင့္ ကြ်န္မ လူေပါင္းစံုနဲ ့ေပါင္းသင္း တတ္လာတယ္။ ဥပမာ..ဖိနပ္စီး မ၀င္ ရတဲ့ အာရွႏိုင္ငံသားေတြရဲ ့အိမ္မွာ အလြယ္တကူ ခြ်တ္ႏိုင္တဲ့ ဖိနပ္စီးသြားဖို ့၊ မိန္းမမွန္ရင္ ဘယ္အသား မွ မေပၚေအာင္ လံုလံုျခံဳျခံဳ ၀တ္ရမယ္လို ့ ယံုၾကည္ထားတဲ့ လူမ်ိဳးစုရဲ ့ အိမ္ကုိ သြားရင္ စကပ္အတို မ၀တ္မိဖို ့၊ ေကြ်းတာမစားရင္ ရိုင္းတယ္ ထင္တတ္တဲ့ လူမ်ိဳးစု အိမ္ဆိုရင္ ၾကိဳက္ၾကိဳက္ မၾကိဳက္ၾကိဳက္စား တတ္ဖို ့.. ကိုယ္နဲ ့ယံုၾကည္မွုခ်င္း လံုး၀ကဲြလဲြေနရင္ေတာင္ သူတပါးရဲ ့ ယံုၾကည္ မွု ကုိ ေလးစားဖို ့၊ မေစာ္ကားမိဖို ့..တန္ဖိုး မျဖတ္ႏိုင္တဲ့ လူမွုဆက္ဆံေရး ပညာရပ္ေလးတစ္ခု ကုိ ကြ်န္မ တီးေခါက္ခြင့္ရခဲ့တယ္။အသံုးျပဳခြင့္ရခဲ့တယ္။

*************************************************************************

တခါတေလလဲ စိတ္ညစ္လြန္းလို ့ အလုပ္ထြက္ခ်င္စိတ္ ေပါက္မိတာ အၾကိမ္ၾကိမ္ပါ။ မွတ္မွတ္ရရ လူမည္းေက်ာင္းသူေလးတစ္ဦး ျဖစ္တဲ့ လူစီ ရဲ ့အိမ္ကုိ ကြ်န္မ သြားလည္စဥ္က အျဖစ္ပ်က္ေလး ေျပာျပဦးမယ္။

အဲဒီေန ့က မွတ္မွတ္ရရ… ႏွင္းေတြ ထူထူထပ္ထပ္က်ေနျပီး၊ အပူခ်ိန္ ေရခဲမွတ္ေအာက္ ေရာက္ေနတဲ့ ေဆာင္းရာသီပါ။ လူစီ ့အိမ္ကုိ သြားဖို ့ကြ်န္မ သူ ့မိဘေတြနဲ ့ခ်ိန္းထားတဲ့ အတိုင္း ကြ်န္မ သြားခဲ့ပါတယ္။ (ကြ်န္မ မေရာက္ခင္ နာရီပိုင္းမွာ)… ေက်ာင္းကေန ျပန္ေရာက္လာတဲ့ လူစီက သူ ့အေမ ကုိ ေျပာျပတယ္. ေက်ာင္းမွာ သူ ့ကုိ ေက်ာင္းသားေလး တစ္ေယာက္ က လိုက္ျပီး ခ်စ္ေရးဆိုတဲ့ အေၾကာင္း၊ ထမင္းစားေဆာင္မွာ အဲဒီေကာင္ေလးက သူ ့ကုိ နမ္းသြားတဲ့ အေၾကာင္း စီကာပတ္ကံုးေျပာျပတယ္။

ခေလးသူငယ္ေတြ၊ ဒါမွ မဟုတ္ ဥာဏ္ရည္ဖံြ ့ျဖိဳးမွု ပိုင္းဆိုင္ရာ အားနည္းတဲ့သူေတြ အေပၚ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ ျပစ္မွုက်ဴးလြန္တာနဲ ့ပတ္သက္ရင္ အေရးတယူရွိလွတဲ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ရဲ ့မူအရ..ဒီကိစၥေပါ ့ ေသးေသးေတာ့ မဟုတ္။ သူကလဲ တစ္ဦးတည္းေသာသမီး။ မိဘေတြ စိတ္ဆိုးျပီေပါ ့။ဒီလိုျဖစ္သြားတာ ကြ်န္မ မသိရ ေကာင္းလားေပါ ့၊ ေဆာင္းတြင္း ႏွင္းေတြနဲ ့စုိျပီး အိမ္ထဲလဲ အ၀င္..အိမ္ထဲမွာ လူစီ ့မိဘနဲ ့အမ်ိဳးေတြ က မ်က္ႏွာထားတင္းတင္းနဲ ့ ေစာင့္လို ့။ 

သူတို ့ရဲ ့ ေမးခြန္းေတြ၊ ျပစ္တင္မွုေတြ နဲ ့ မ်က္လံုးေပါင္းစံု ေတြၾကားမွာ ခုနက ႏွင္းေတြေၾကာင့္ ေအးခဲေနတဲ့ ကြ်န္မ ေခ်ြးျပန္ခဲ့ရပါတယ္။ လူစီေျပာျပတဲ့ သူ ့ကုိ နမ္းသြားတဲ့ ေက်ာင္းသားရဲ ့ ပံုပန္းသဣန္ က ကြ်န္မတို ့ ဆီမွာ လဲမရွိ။ ေနာက္ေတာ့ ကြ်န္မတို ့ေက်ာင္းရဲ ့ ေနရာတိုင္းမွာ ဗီဒီယို ကင္မရာ တပ္ထားတာကုိ သတိရျပီး၊ ဟုတ္ျပီ ကြ်န္မ ကင္မရာဌာန ကုိ ဆက္သြယ္ျပီး ဒီကိစၥ ေဖာ္ထုတ္ေပးပါ့မယ္၊ ထမင္းစားခန္းမွာ တာ၀န္က်တဲ့ ၀န္ထမ္း ကုိလည္း ေမးပါ့မယ္၊ မနက္ျဖန္ ရံုးကုိ လာခဲ့ၾကပါ လို ့လုပ္ေတာ့ မွ လူစီ က တခစ္ခစ္ရယ္ျပီး သူ ၾကည့္ထားတဲ့ ရုပ္ရွင္ ဇာတ္လမ္းထဲက ဇာတ္၀င္ခန္းတစ္ခု ကုိ ျပန္ေျပာတာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ သူ ့အေမကုိ စ ခ်င္လို ့ ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာျပတယ္။ ေဇာေခ်ြးေတြ ျပန္ေနတဲ့ ၾကားက “ေအာ္ အရင္က ကေလးတစ္ေယာက္လို ပဲ အသိစိတ္ရွိတဲ့ လူစီ တေယာက္  အပ်ိဳေပါက္အရြယ္ အသိဥာဏ္ေလး၀င္လာျပီ၊ ၾကင္ေဖာ္ရွာခ်င္တဲ့ စိတ္ေတြ ၀င္လာျပီပဲ” ဆိုတာကုိ သတိျပဳ လိုက္မိတယ္။ လူၾကီးမ်က္ႏွာ၊ ခေလးဦးေႏွာက္နဲ ့ ျဖစ္ေပမယ့္လဲ…သူလဲ အေသြး၊ အသားနဲ ့ ခံစားတတ္သူ လူသားတစ္ဦးပင္ မဟုတ္ပါလား။

 ********************************************************************

ရုတ္တရက္ၾကည့္လိုက္ရင္ ကြ်န္မတို ့၀န္ထမ္းေတြ က ေက်ာင္းသားေတြ ကုိ သင္ၾကားေပးေနတယ္ ထင္ရေပမယ့္၊ သူတို ့ဆီ က ကြ်န္မျပန္ျပီး သင္ယူရတဲ့ အသိတရားေတြ အမ်ားၾကီးပါ။

ဥပမာေလးတစ္ခု ေရြးျပီး ေျပာျပရမယ္ဆိုရင္.. အသက္ ၄၅ ႏွစ္အရြယ္ရွိ Ben ဆိုတဲ့ ကြ်န္မရဲ ့ေက်ာင္းသား တစ္ေယာက္ ဟာ သူ ့ကုိ စားစရာ ေတြ ေ၀ေပးတဲ့ အခါတိုင္း၊ သူ ့လက္ထဲ ေရာက္လာတဲ့ အစားအစာေတြ ကုိ အျမန္ဆံုးႏွုန္းနဲ ့(၀ါးေတာင္မ၀ါးေတာ့ပဲ) ပါးစပ္ထဲ တြတ္ထည့္ျပီး မ်ိဳခ်တတ္တဲ့ အက်င့္၊ ေန ့စာ ညစာ ေ၀ေပးရင္လည္း တခါတည္း ကုန္ေအာင္ စားပစ္တတ္တဲ ့အက်င့္ ကုိ ကြ်န္မ စိတ္မသက္မသာ ျဖစ္ရတယ္။ အစာေတြကုိ အငမ္းမရ စားေသာက္ေတာ့ သူ ့အ၀တ္စားေတြ ေပက်န္ကုန္တာ၊ တခါတေလ သီးသြားတဲ့ အထိျဖစ္တာမ်ိုးေတြ နဲ ့ျမင္ရသူကုိ စိတ္မသက္မသာျဖစ္ေစပါတယ္။ သူ ့အစားစာ ကုိ လုစားမဲ့သူ မရွိေၾကာင္း ၊ အခ်ိန္ယူျပီး ေအးေအးေဆးေဆးစားဖို ့ ကြ်န္ ေျပာဆိုေျဖာင္းဖ်ေပမယ့္ မေအာင္ျမင္ပါဘူး။ ဒါနဲ ့ သူ ့ ငယ္စဥ္ ဘ၀အေၾကာင္း ေရးထားတဲ့ မွတ္တမ္းေတြ ေမြေႏွာက္ရွာေဖြၾကည့္လိုက္ေတာ့ …

ကြ်န္မတို ့ ေက်ာင္းကုိ ေရာက္မလာခင္ထိ Ben ဟာ မိဘမဲ့၊ အိမ္ေျခရာမဲ့ ဘ၀နဲ ့လမ္းေတြေပၚမွာ ၾကီးျပင္းလာရသူျဖစ္တာကုိ သိလိုက္ရတယ္။ 

တခါတေလ အမွိဳက္ပံုေတြထဲက သုိးေနတဲ့ အစားအစာေတြ နဲ ့ ၊ တခါတေလလဲ အစာမဲ့ ရက္ေပါင္းမ်ားစြာ ကုိ ျဖတ္သန္းခဲ့ရဖူး သလို၊ ေနာက္တနပ္ အတြက္ ၀ွက္ထားတဲ့ အစားေတြ ကုိ သူ ့လို ဘ၀တူေတြ က လုယွက္ျပီး စားသြားဖူးတာ အၾကိမ္ၾကိမ္ ၾကံဳခဲ့ရဖူးတာ ကုိ ရင္နင့္စဖြယ္ ဖတ္ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ “စားစရာရွိတုန္း အ၀စား၊ ေနာက္တနပ္ အတြက္ ေမ ့ထား” ဆိုတဲ့ အေတြးနဲ ့ၾကီးျပင္းလာတဲ့ လူတေယာက္ မွာ ဒီလို အမူအက်င့္ေလးေတြ ရွိေနတာကိုး။ သူ ့လို ေနရာမွာ ကြ်န္မသာ ျဖစ္ခဲ့ရင္လည္း ဒီလိုပဲ ျပဳမူမိမွာပါပဲ။ 

လူေတြဟာ သူတို ့ျဖတ္သန္းခဲ့တဲ့ ဘ၀ ၊ၾကံဳေတြ ့ခဲ့ရတဲ့ အေတြ ့အၾကံဳေတြ ေၾကာင့္ မတူညီတဲ့ အျပဳအမူေတြ၊ အေတြးေခၚေတြ ကုိ ပိုင္ဆိုင္လာတတ္ၾကတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ အျပဳအမူတစ္ခုတည္း နဲ ့လူတစ္ေယာက္ ကုိ တန္ဖိုးမျဖတ္မိေစဖို ့၊ သူဘယ္လို ျဖတ္သန္းလာသလဲ ဆိုတာ အရင္ ေလ့လာျပီး၊ ကုိယ္ခ်င္းစာတတ္ဖို ့Ben က ကြ်န္မ ကုိသင္ေပးလိုက္တယ္။ 

အေပၚယံအားျဖင့္ သာမာန္လူေတြ နဲ ့မတူတဲ့ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ မျပည့္စံုမွုေတြ၊ ဥာဏ္ရည္သန္စြမ္းမွု ေႏွးေကြး မွဳေတြ စတဲ့ အားနည္းခ်က္ေတြ နဲ ့ဖံုးလႊမ္း ေနေပမယ့္၊ သူတို ့ရဲ ့လွပတဲ့ စိတ္ထားေတြ၊ ဖုံုးကြယ္ေနတဲ့ အရည္အခ်င္းေတြ ကုိ လုပ္သက္ ၅ ႏွစ္တာ ကာလ အတြင္း …ကြ်န္မ ျမင္တတ္ လာခဲ့တယ္။

ဥပမာ..သူတို ့ထဲက တစ္ေယာက္ေယာက္က ၀က္ရူးျပန္သလို တက္သြားတဲ့ အခါ၊ က်ိဳင္းေထာက္နဲ ့ သြားလာရခက္တဲ့ သူက အစ..ရေအာင္ ထလာျပီး က်ေနတဲ့ သြားရည္ကုိ (ေရာဂါကူးမွာ မေၾကာက္ပဲ) ညင္ညင္သာသာ သုတ္ေပးေနတာတို ့၊ သူတို ့ခ်စ္တဲ့ ၀န္ထမ္းတစ္ေယာက္က အလုပ္ထြက္သြားတဲ့ အခါ (ဒါမွမဟုတ္) သူတို ့ထဲ က တေယာက္ေယာက္ ေသဆံုးသြားတဲ့ အခါ မစားႏိုင္ မေသာက္ႏိုင္တဲ့ အထိျဖစ္ျပီး ေဆးကုသမွု ခံရတာေတြ။ သူတို ့ရဲ ့စိတ္ခံစားမွုေတြ ကုိ ဟန္ေဆာင္မွု မပါပဲ အရွိအတိုင္း ေဖာ္ျပတတ္မွု က …ဟန္ေဆာင္ ပကာသနေတြ ဖံုးလႊမ္းေနတတ္တဲ့ ဥာဏ္ရည္ျပည့္ လူသားေတြ ထက္ ပုိျပီး လွပလို ့ေနေလရဲ ့။ 

ဒီလိုနဲ ့သူတို ့ရဲ ့ျပင္ပန္းပံုရိပ္ေတြ ကုိ ေက်ာ္လႊားျပီး၊ ဖံုးကြယ္ေနတဲ့ အရည္အခ်င္းေတြ ကုိ ျမင္တတ္ေအာင္ ကြ်န္မ ၾကည့္တတ္ လာခဲ့တယ္။ကြ်န္မရဲ ့လုပ္ေဆာင္မွုေတြ ထဲက Adil Sanai ဆိုတဲ့ ပါကစၥတန္ ကေန ေျပာင္းလာတဲ့ ေက်ာင္းသားေလး အေၾကာင္း ေျပာျပပါရေစ။ (သူ ့အေၾကာင္းေျပာျပဖို ့ Adil ဆီက ခြင့္ျပဳခ်က္ ကုိ ကြ်န္မ ရထားျပီးသားပါ) Adil ဟာ ေမြးကတည္းက ေျခေခ်ာင္းေတြ ပိန္လီွျပီး အသက္ ၁၃ ႏွစ္အထိ လမ္း မေလွ်ာက္ႏိုင္ခဲ့ဘူး။ ဥာဏ္ရည္ဖံြ ့ျဖိဳးမွုေႏွးတဲ့ အျပင္ စကားပါ မေျပာႏိုင္တဲ့ ေက်ာင္းသား တစ္ဦးပါ။ ပညာသင္ခြင့္လဲ မရခဲ့ပါဘူး။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ကုိ ေရာက္လာေတာ့မွ အစိုးရရဲ ့ အကုန္က်ခံေပးမွုေၾကာင့္ ခဲြစိပ္မွုေတြ အၾကိမ္ၾကိမ္ျပဳလုပ္ အျပီး မွာ သူ ့ေျခေထာက္က အရိုးကုိ စတီးေခ်ာင္းေတြနဲ ့အစားထိုးျပီး၊ ခ်ိဳင္းေထာက္ အကူနဲ ့သူ လမ္းစ ေလွ်ာက္လို ့ရခဲ့ပါတယ္။  ကြ်န္မတို ့နဲ ့ စကားေျပာတဲ့ အခါ ေျခဟန္လက္ဟန္ နဲ ့ေျပာဖို ့ၾကိဳးစားေပမယ့္ သူ ့လက္ေတြ က ယိမ္းထိုး ေနတတ္လို ့ သူ ့ ကုိ နားလည္ေအာင္ ကြ်န္မတို ့မနည္းၾကိဳးစားရပါတယ္။

Adil ကုိ သိလာတာနဲ ့အမွ် ကြန္ပ်ဴတာေတြ အေပၚသူစိတ္၀င္တစား ရွိတာကုိ ကြ်န္မ သတိထား မိလာတယ္။ ဒါနဲ ့ သူ ့ကုိဘယ္လို ကူညီရင္ ေကာင္းမလဲဆိုျပီး အင္တာနက္မွာ လိုက္ရွာေတာ့..စကားမေျပာတတ္သူေတြ ကုိ ကူညီေပးတဲ့ စက္( speech device) ေလးတစ္ခု စျဖန္ ့ဖို ့လုပ္ေနတဲ့ ကုမၼဏီ အေၾကာင္း ဖတ္မိတယ္။ ရံုးက အစည္းအေ၀းမွာ Adil အတြက္ ေလွ်ာက္ေပး ခ်င္ေၾကာင္း၊ ေစ်းၾကီးမွန္းသိေပမယ့္ သူတို ့ ကုမၼဏီကို ေၾကာ္ျငာေပးရာ ေရာက္မယ္ဆိုရင္ ကြ်န္မတို ့ကုိ ေလ်ာ့ေစ်းနဲ ့ရနိုင္ေၾကာင္းေတြ ေျပာေတာ့ ဒါရိုက္တာက  ကြ်န္မကုိ လုပ္ခြင့္ေပးတယ္။ မ်ားျပားလွတဲ့ စာရြက္ေတြ၊ က်န္းမာေရး စစ္ခ်က္ေတြ၊ အစည္းအေ၀းေတြ အၾကိမ္ၾကိမ္ လုပ္အျပီး မွာ Adil အတြက္ စကားေျပာစက္ေလး တစ္ခု ေလွ်ာက္ေပးႏို္င္ခဲ့တယ္။ သူေျပာခ်င္တာကုိ ႏွိပ္လိုက္ရင္၊ စက္က အသံထြက္လာျပီး ေျပာတဲ့ အတြက္ ၾကားရတဲ့ သူက  အလြယ္တကူ နားလည္ႏိုင္တာမို ့..စကားေျပာစက္ေလး စရတဲ့ ေန ့က မ်က္ရည္၀ဲေနတဲ့ Adil ရဲ ့မ်က္လံုးေတြ ေၾကာင့္ ကြ်န္မ လူျဖစ္ရက်ိဳးနပ္ သလို ခံစားခဲ့ရတယ္။ 

ဇဲြေကာင္းတဲ့ Adil ကလဲ ကြန္ပ်ဴတာနဲ ့အဲဒီ စက္ကုိ ကြ်မ္းကြ်မ္းက်င္က်င္ သံုးႏိုင္တဲ့ အထိ ၾကိဳးစားခဲ့တယ္။ ရလဒ္ ကေတာ့ အဆိုပါ ကုမၼဏီ က သူ ့ကုိ အေရာင္း ကုိယ္စားလွယ္အျဖစ္ ခန္ ့အပ္ျပီး၊ အေမရိကန္ တခြင္ပတ္ျပီး စက္ကို ေရာင္းေစ ပါေတာ့တယ္။ ေမာင္ႏွမက မ်ား၊ စီးပြားေရး သိပ္လဲ မေျပလည္ရွာတဲ့ Adil ရဲ ့ အေဖ ခမ်ာ၊ အခုေတာ့ သားကုိ အေၾကာင္းျပဳျပီး ကုမၼဏီ က စီစဥ္ေပးတဲ့ ခရီးနဲ ့ဟုိတယ္ေတြ၊ ျမိဳ ့ေတြ ပတ္ျပီး ခရီး သြားလာခြင့္ရေနပါျပီ။ သူ ့သားရဲ ့အားသာခ်က္ေတြ ကုိ ျမင္ေအာင္ ၾကည့္တတ္ခဲ့တဲ့ အတြက္ ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း ေျပာေနတဲ့ ဖခင္ တေယာက္ရဲ ့ေပ်ာ္ရႊင္ၾကည္ႏွဴးမွုေတြ က ကြ်န္မကုိ ကူးစက္ခဲ့တယ္။ 

တခ်ိန္တည္းမွာ ျမန္မာျပည္ က Adil လို ေက်ာင္းသားေလးေတြ ကုိ  ကြ်န္မ သြားသတိရမိတယ္။ တခ်ိဳ ့ မိဘေတြ က ရွက္လို ့လူေတာတိုး မခံ၀ံ့ပဲ အိမ္တြင္းမွာပဲ ထားတာေတြ၊ ခႏာကုိယ္ အစိတ္ပုိင္း တစ္ခု မျပည့္စံုမွုေၾကာင့္ လူသား စင္စစ္္တစ္ဦး ရဲ ့အခြင့္အေရး ကုိ ဆံုးရွံဳူးေနရသူေတြ ထဲမွာ ရြက္ပုန္းသီးေတြ အမ်ားၾကီးပါ။ ကြ်န္မတို ့ မျမင္တတ္လို ့့ ၊  ျမင္ေအာင္ၾကည့္ႏိုင္ဖို ့မၾကိဳးစားၾကလို ့(ဒါမွမဟုတ္) အေျခအေန မေပးလို ့..စတဲ့ အေၾကာင္းေၾကာင္းေတြ ေၾကာင့္ …တခ်ိဳ ့ရြက္ပုန္းသီးေတြ ဆို လူမသိ သူမသိ ေၾကြလႊင့္ ေနၾကရဆဲ….. 

ဗီဒီယို ၾကည့္ရန္ ... Adil Sanai & his speech device 

Adil Sanai (AHRC NYC)၊ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္တင္ထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။